เรื่องเล่าจาก RSA

ไก่ (นามสมมุติ) แม่เลี้ยงเดี่ยวอายุ 38 ปี เธอมีลูกสามคน อายุ 6 12 และ 14 ปี อยู่ที่อีสาน ไก่มาทำงานที่กรุงเทพฯ เพื่อส่งเงินให้ลูกโดยฝากลูกไว้ที่ยาย เกิดโควิด19 ระบาดเมื่อต้นปี 2563 จึงต้องกลับบ้านเกิด ทำอาชีพรับจ้างทำไร่รายวันเพื่อหาเงินเลี้ยงลูก  ไก่ได้คบหากับคนที่รับจ้างทำไร่ด้วยกันเป็นแฟน  คิดหวังจะพึ่งพาช่วยค่าใช้จ่ายครอบครัวเธอได้บ้าง ไก่ท้องกับแฟนคนนี้ทั้งๆ ที่กินยาคุมกำเนิดจึงได้บอกแฟนไป แต่พูดคุยกันหลายครั้งผู้ชายก็ไม่ได้แสดงความรับผิดชอบใดๆ...

หญิงท้องไม่พร้อมที่มารับการปรึกษา ณ โรงพยาบาล น้อยมากที่จะมากับสามี วันที่ทุกข์ประดังหน้าเข้ามา ก็ไม่กล้าร่วมเผชิญ ผู้ที่บอกจะร่วมทุกข์ ร่วมสุข ในวันที่ความรักหอมหวาน กลับหนีหาย ในวันที่รักจืดจาง หรือจริง ๆ แล้ว เขารักเพียงตัวเอง รักในความสุขที่เขาได้รับเพียงเท่านั้น หาก ร่วมรัก แต่ ไม่ร่วมรับผิดชอบ ก็คงไม่จำเป็นที่จะต้องมีคน ๆ นั้นไว้ในชีวิตอีกต่อไปในบางรายที่ผู้ชายมาด้วย มักก้มหน้าก้มตา ไม่พูดไม่จา บ้างมาส่งแล้วจากไป รอฟังคำตอบที่บ้าน บ้างรออยู่ที่ไหนสักที่ของโรงพยาบาล หนักหนาไปกว่านั้นคือ ไปจัดการปัญหามาให้เสร็จเรียบร้อยนะ ท้องเอง ก็จัดการเอาเอง...

“ในฐานะคนให้บริการ..คิดว่าเราต่างเกิดมาเยียวยากันและกัน หากทำงานด้วยหน้าที่และหัวใจ เราจะพบกับความสุขเล็กๆในจิตใจได้ สิ่งเหล่านี้จะทำให้เรามีพลังที่จะส่งต่อให้กับใครได้อีกหลายคน” ทิพย์ (นามสมมติ) แม่ลูกสาม ทุกคนอยู่ในวัยเรียน ทิพย์ต้องหาเลี้ยงครอบครัวคนเดียว ลูกคนโตน้องสาวช่วยส่งเสียเลี้ยงดูด้วย ทำอาชีพรับจ้างตัดยางรายได้พอมีพอกินไปวันต่อวัน พ่อของลูกออกไปทำงานต่างจังหวัดได้ไม่นานก็กลับมาบอกทิพย์ว่ามีภรรยาใหม่และจะไม่ส่งเงินมาแล้ว ทิพย์ต้องแบกภาระครอบครัวพร้อมๆ กับการรักษาบาดแผลในใจ เมื่อแยกทางกัน...ทิพย์จึงไม่ได้กินยาคุมกำเนิด ระหว่างนั้นสามีกลับมาหาลูกเดือนละครั้ง ทิพย์จึงตั้งครรภ์ ในภาวะที่ถูกสามีทอดทิ้งไปมีหญิงอื่น เมื่อรับรู้ว่าทิพย์ตั้งครรภ์ สามีผู้ร่วมสร้างปัญหากลับไม่แยแส บอกเพียงว่าให้ไปเอาออก แล้วจากไปอยู่กับภรรยาใหม่ ทิพย์จึงเป็นคนที่เผชิญปัญหานี้แต่เพียงผู้เดียว ทิพย์คิดว่า หากตั้งครรภ์จะไปรับจ้างเขาตัดยางได้อย่างไร ลูกๆ จะเอาอะไรกิน...

มาหาคำตอบกัน: เหตุใดผู้หญิงท้องไม่พร้อมจึงเลือกยุติการตั้งครรภ์ เรารับรู้วลีนี้กันมานานว่า “ไม่มีผู้หญิงคนไหนตั้งใจท้องเพื่อไปทำแท้ง” แต่..ทำไมจึงยังมีผู้หญิงเข้ารับบริการยุติการตั้งครรภ์ ? เรามาป้องกันการตั้งครรภ์ไม่พร้อมจะดีกว่าไหม ? แล้วการท้องไม่พร้อมของผู้หญิงเกิดจากสาเหตุใดกันแน่ ? เรามาหาคำตอบกัน..ข้อมูลการให้บริการสายด่วน 1663 ในช่วง 1 มกราคม - 31 กรกฎาคม 2564 พบว่า จำนวนผู้รับบริการที่มาปรึกษาท้องไม่พร้อมจำนวน 26,158 ราย เฉลี่ยเดือนละ 3,337...

ตอน เส้นทางการดูแลคนไข้ท้องไม่พร้อม 1 คนในยุคโรคโควิด-19 ระบาด หลายคน หลายอาชีพก็ทำงานจากบ้านได้ หมอหลายแผนกก็ลดจำนวนการตรวจคนไข้ลง ตรวจเฉพาะเคสที่มีอาการเร่งด่วน ผ่าตัดเฉพาะเคสที่มีความเร่งด่วน ดูเหมือนทุกๆ คนจะสบายขึ้น แต่พวกเรา เครือข่าย RSA ในฐานะที่เป็นทีมดูแลผู้หญิงที่ท้องไม่พร้อม ก็ยังต้องทำงานเหมือนเดิม รับคนไข้เท่าเดิม ให้บริการยุติการตั้งครรภ์จำนวนเคสต่อวันเท่าเดิม เคสใหม่ก็เพิ่มขึ้นในอัตราเท่าๆ เดิม และมีแนวโน้มจะเพิ่มขึ้นด้วยเรื่องราวที่ท่านจะได้อ่านต่อไปนี้ จุดประสงค์ไม่ได้ต้องการเรียกร้องความสนใจ ไม่ต้องการให้ใครรู้ว่าพวกเราเหนื่อยกัน...

ถึงเวลาแล้วที่ทุกคนควรจะเข้าใจว่า ผู้หญิงสามารถรับบริการทำแท้งได้โดยไม่ถือเป็นความผิดบุคลากรทางการแพทย์และสาธารณสุขที่เคารพรัก วินาทีที่คุณปฏิเสธคนไข้ท้องไม่พร้อมโดยไม่แนะนำอะไร นอกจากให้เธอไปฝากครรภ์ เธอจะไม่พึ่งระบบที่ปลอดภัยอีกต่อไป แต่เธอจะไปเสาะหาที่ทำแท้งเถื่อนแทน และอีกไม่กี่วันเธอก็จะกลับมาหาคุณอยู่ดี ด้วยภาวะแทรกซ้อนจากการไปทำแท้งเถื่อน “วินาทีที่หญิงติดเชื้อมาโรงพยาบาล แล้วคุณสงสัยว่าจากการทำแท้ง หญิงคนนั้นจะไม่ใช่คนดีอีกต่อไป แต่เธอจะกลายเป็นอาชญากร" ที่คุณพร้อมจะลดทอนคุณค่าความเป็นมนุษย์ด้วยสายตาและคำพูด "ถ้าคุณผลักไสเธอออกจากระบบบริการสุขภาพ..ประตูทำแท้งเถื่อนจะเปิดรับเธอทันที" เรื่องทำแท้ง เราควรเดินออกมาจากวังวนของทัศนคติได้แล้ว หากพูดกันแต่เรื่องความเชื่อ ความผิดบาป การช่วยเหลือหญิงท้องไม่พร้อมจะไปไม่ถึงไหน และไม่มีทางที่จะเป็นบริการสุขภาพได้ เราอยู่ในสังคมที่หลากหลายความคิด และเคารพความต่าง แต่เราลืมให้ค่าของสิทธิหญิงท้องไม่พร้อมไหม ? เพราะอะไรเราถึงไม่พูดถึงข้อกฎหมาย ทั้งประมวลกฎหมายอาญามาตรา 301-305 และข้อบังคับแพทยสภาว่าการยุติการตั้งครรภ์ทางการแพทย์ ความเชื่อความรู้สึกของคนทำงานจะใหญ่กว่าข้อกฎหมายที่บังคับใช้ไม่ได้ ทุกวันนี้ หากมีผู้หญิงที่ทำแท้งมารักษาที่โรงพยาบาล จะมีการบันทึกในประวัติการรักษาว่า...

การที่หมอคนหนึ่งจะยืนหยัดให้บริการยุติการตั้งครรภ์ในโรงพยาบาลได้นั้นมันไม่ง่ายเลย ต้องผ่านปัญหาสารพัดและต่อสู้กับอคติมากมายจากบุคลากรในโรงพยาบาลที่เชื่อว่าการทำแท้งนั้นคือบาป ที่จริงแล้วถ้าหมออยู่เฉยๆ ปฏิเสธคนไข้ไป...ดูเหมือนจะง่ายกว่า แต่นั่นไม่ใช่วิสัยของแพทย์ RSA ... การที่ประเทศเรามีผู้หญิงจำนวนมากต้องบาดเจ็บและเสียชีวิตจากการทำแท้งไม่ปลอดภัย ได้ปลุกให้บุคลากรสาธารณสุขจำนวนหนึ่งลุกขึ้นมาในนามของเครือข่ายอาสา RSA เพื่อทำอะไรบางอย่างกับความสูญเสียที่ไม่จำเป็นนี้ แต่การทำงานนั้นกลับไม่ราบรื่นและง่ายดาย โดยเฉพาะในช่วงการระบาดของโควิด19 ณ โรงพยาบาลในอำเภอหนึ่งในภาคอีสาน มีแพทย์และทีมงาน RSA ให้บริการยุติการตั้งครรภ์โดยรับส่งต่อจากสายปรึกษา 1663 หน่วยบริการปรึกษา และจากรพ.ที่ไม่มีบริการนี้ ที่สำคัญคือที่นี่หมอรับบริการที่อายุครรภ์มากกว่า 12 สัปดาห์ ซึ่งเป็นโรงพยาบาลไม่กี่แห่งในประเทศที่ให้บริการ กลางเดือนมีนาคม-ในช่วงต้นของการระบาดของโควิด ทีมงานถูกขอให้ยกเลิกบริการนี้เพื่อเตรียมรับวิกฤตโควิด...

เรื่องเล่าจากหมอให้บริการยุติการตั้งครรภ์ (ตอนที่ 2) ความเดิมตอนที่แล้ว https://rsathai.org/contents/16114 ตอบประเด็นสั้นๆ หมอเชื่อเรื่องบาปบุญและกรรม หมอเป็นคนขี้กลัว กลัวทำผิด กลัวรักษาคนไข้แล้วไม่หาย กลัวๆๆๆ หมอกลัวผี หมอรู้ว่า การยุติการตั้งครรภ์ เป็นการแก้ไขปัญหาที่ปลายเหตุ หมอพยายามหาทางแก้ที่ต้นเหตุด้วย ...แต่หญิงที่ท้องไม่พร้อมอยู่ตรงหน้า ถ้าการยุติการตั้งครรภ์ถูกต้องตามหลักการทางการแพทย์ หมอจะไม่ทำได้อย่างไร ปัจจุบันการยุติการตั้งครรภ์ในหัวข้อ “ไม่พร้อม” สามารถทำได้ถูกต้องตามกฎหมาย เมื่อตั้งครรภ์โดยไม่พร้อม โปรดทำตามขึ้นตอนนี้ โทรติดต่อ...

เนื่องจากหมอเป็นสูตินรีแพทย์ คือ หมอที่ดูแลสุขภาพผู้หญิงและคนท้อง ก็จะมีคนมาปรึกษาเกี่ยวกับประจำเดือนขาด กังวลว่าจะตั้งครรภ์เป็นประจำ ครั้งนี้เป็นครั้งแรกที่มีวัยรุ่นมาปรึกษาประเด็นที่จะเล่าให้ฟังต่อไปนี้ คนไข้ผู้หญิง อายุ 17 ปี : "หมอคะ นู๋เพิ่งมีเพศสัมพันธ์ครั้งแรกใช้ถุงยางถูกวิธี คือ สอดไปได้แค่ตรงหัวของอวัยวะเพศชายของแฟน นู๋มีเลือดออกแค่นิดเดียว ประมาณหยดเดียวได้ คือ สอดได้ไม่หมด แล้วแฟนออกมาหลั่งนอก มันจะมีโอกาสท้องมากน้อยแค่ไหน ควรกินยาคุมฉุกเฉินมั้ย มีตกขาวหลังเสร็จ" ถ้ามองในฐานะหมอ มองด้านวิชาการ มองด้านสุขภาพ...

ชายวัยกลางคน เดินก้มหน้าเข้ามาในห้องแบบกล้าๆ กลัวๆ มีเด็กหญิงวัยใส ร่างบาง มองดูว่าไร้เดียงสา เดินตามเข้ามา ดิฉันเงยหน้าจากโต๊ะทำงาน เชิญให้นั่งและยิ้มทักทายเล็กน้อย ผู้ชายนั่งลงไม่กล้าสบตา กว่าจะหลุดคำพูดที่ต้องการออกมา ก็มองเห็นน้ำตาของผู้ที่บอกว่าเป็นพ่อไหลริน ยกมือป้ายน้ำตาพร้อมเสียงสะอื้นเบาๆ “ช่วยผมด้วย…ลูกสาวผมอายุ 14 ปี จะให้ตั้งท้องยังไง ยังเรียนไม่จบ แฟนเขาก็อายุ 15 อยากให้ช่วยทำแท้ง” ดิฉันทราบถึงสีหน้าแสดงความร้อนใจและความทุกข์ใจของผู้เป็นพ่อ หลังซักถามถึงปัญหา มีประโยคหนึ่งที่ได้ถามออกไป ด้วยอยากรู้ถึงเรื่องที่คนทั่วไปเขาคิดกันรวมทั้งผู้ให้การปรึกษาเช่นดิฉันเอง “อายุครรภ์ 10...