หมอธนพันธ์

แล้วผมก็พ่ายแพ้ต่อความต้องการของตัวเองอีกหนเมื่อเดินผ่านหน้าหม้อนึ่งซุปของร้านเจ๊จริงสิ ยังคงเหลือซุปมะระตุ๋นอีกอย่างหนึ่งสินะที่ยังไม่ได้กิน “เจ๊ครับ ซุปมะระกินได้ยังล่ะวันนี้” ผมนึกถึงข้าวสวยร้อนๆ ข้าวขาวขัดสีขัดรำออกเสียจนแทบจะเหลือเพียงแป้งขาวๆ ไร้วิตามิน แต่จะไปแคร์ทำไมล่ะ ในเมื่อผมต้องการเพียงแค่การกินข้าวแกล้มซุปมะระเท่านั้นเองไม่ใช่หรือ ในยามนี้ คงไม่เรียกหาข้าวกล้อง ข้าวหอมนิล หรือกระทั่งสังข์หยดเมืองพัทลุง ให้มันเสียจริต “กินได้แล้วหมอ อันที่จริงถ้ารออีกนิดก็ดี แต่ถ้าลื้อหิวมาก อั๊วจะเอาออกมาต้มให้ก่อน” แกคงเห็นผมอยากกินอยู่หลายวันแล้ว“หมอรู้มั้ย ซุปแบบนี้ ถ้าเราตุ๋น เนื้อหมูมันจะนุ่ม แต่ถ้าเราต้ม เนื้อหมูมันจะแข็ง” เจ๊แกขยับตัวลงมานั่งเก้าอี้คุยกับผม วันนี้ผมกินตั้งแต่...

“เมฆบนฟ้าช่างน่ามอง” ไม่ใช่สิ ผมควรจะบอกว่า เมฆที่อยู่ต่ำลงไปนั้นช่างน่ามอง ไหนจะเมฆที่เรียงตัวเป็นแถวเหมือนเด็กประถมเข้าแถวหน้าเสาธง วันนี้แถบเพชรบุรีมีอย่างน้อยก็ ๒ แถว ครั้นพอเข้ากรุงเทพฯ ช่วงสายวันนี้ไม่มีเมฆ แต่ชั้นของบรรยากาศทำให้เห็นได้เลยว่า ฝุ่นพีเอ็ม ๒.๕ นั้น มันน่ากลัวขนาดไหน ผมมากรุงเทพฯ เพื่อขึ้นเวทีพูดเรื่อง “ทำแท้ง” เนื่องในวันทำแท้งสากล มีเวลาให้พูดเพียง ๔๕ นาที ด้วยเนื้อหาที่เป็นแอปสแตร็กหน่อยๆ นั่นคือ “แท้งคือเรื่องของสุขภาพ” เตรียมตัวนานเหมือนกันนะครับ...

นี่เป็นบทความแรกของผมที่ปรากฏในสารสูตินรีแพทย์สัมพันธ์ ว่าด้วยเรื่องการทำแท้งครับ เมื่อวันที่ 20-22 กุมภาพันธ์ 2549 ที่ผ่านมา ผมมีโอกาสได้ไปเข้าร่วมประชุมประเมินผล “โครงการดูแลสุขภาพหญิงเกี่ยวกับการแท้ง” ซึ่งจัดโดยกองอนามัยการเจริญพันธุ์ ร่วมกับราชวิทยาลัยสูตินรีแพทย์แห่งประเทศไทย ณ Cabbages & Condoms Resort เมืองพัทยา ในงานประชุมครั้งนี้ เราได้พบปะพูดคุยกันถึงเรื่องราวข่าวดี ที่พวกเราหมอสูติทั้งหลายเฝ้ารอมาเป็นเวลานาน นั่นก็คือ การมีราชกิจจานุเบกษาลงประกาศข้อบังคับแพทยสภา ว่าด้วยหลักเกณฑ์การปฏิบัติเกี่ยวกับการยุติการตั้งครรภ์ทางการแพทย์ ตามมาตรา 305...

เมื่อวานครับ... “แม่รู้สึกไม่ค่อยสบายเลยพ่อ ทำข้าวเย็นไม่ไหว และไม่อยากขับรถออกไปกินนอกบ้าน” เสียงคนสำคัญบ่นให้ฟัง ผมอังมือไปที่แขนและหน้าผากเธอ ก็เย็นเฉียบ ออใช่ เมียเพิ่งขับรถเข้ามา งั้นก็เอามือล้วงไปยังหลังเสื้อ สอดมือเข้าไปตามแผ่นหลัง กะจะปลดตะขอยกทรงก็กลัวถูกด่า “ก็ไม่ร้อนนะแม่” ผมทำตัวเป็นปรอทวัดไข้ “เอางี้ บอกลูกสาวว่าป่วย ให้ทั้งคู่จัดการอาหารให้แม่ไปเลยนะ” ผมเสนอ เมียจ้องหน้า เหมือนจะพูดอะไรบางอย่าง “ไม่ต้องงง บอกลูก ว่าแม่ป่วย” ผมตัดบท แล้วขับรถออกไปคลินิก วันนี้แปลก...

เรื่องเล่าจากห้องน้ำสาธารณะเรื่องที่สอง “โรงแรม” อย่างที่บอกไปเมื่อวาน ว่าผมขึ้นมากรุงเทพฯ ครั้งนี้เพื่อประชุมเรื่องการจัดบริการทำแท้ง งานนี้ถูกจัดขึ้นที่โรงแรมแห่งหนึ่งในถนนสุขุมวิท ผมได้ร่วมเป็นวิทยากรพูดเรื่องการใช้หลอดดูดสุญญากาศแทนเหล็กขูดแบบโบราณ เนื้อหาในการประชุมมันดีมาก เริ่มจากภาพรวมของการทำแท้ง อันตรายจากการทำแท้ง มุมมองของผู้ที่เจอคนมาขอทำแท้ง อันหลังนี่น่าสนใจ เพราะบรรดาน้องๆ หมอและพยาบาลที่มาร่วมอบรมนั้น บางคนอาจจะยังรู้สึกกระอักกระอ่วน ผมสงสัยว่าพวกเขาอาจถูกขอให้มาเพราะพี่ๆ ไม่อยากมาก็เป็นได้ ในช่วงก่อนเที่ยงนั้นทีมผู้บรรยายได้นำแบบสอบถามขึ้นมาให้ทุกคนลองทำดู มันคือกรณีศึกษา ๗ ข้อ อยากลองทำดูไหมครับ ว่าอ่านแล้วรู้สึกว่าผู้หญิงทั้ง ๗ คนนั้นสมควรได้รับการทำแท้งให้ตามการร้องขอของเธอหรือไม่ ๑. “หนู”...

บทเรียนจากการใช้ข้อบังคับแพทยสภา ว่าด้วยหลักเกณฑ์การปฏิบัติเกี่ยวกับการยุติการตั้งครรภ์ทางการแพทย์ ตามมาตรา ๓๐๕ แห่งประมวลกฎหมายอาญา พ.ศ. ๒๕๔๘  นี่ก็ครบขวบปีที่สองแล้วสำหรับข้อบังคับที่ส่งผลต่ออนามัยการเจริญพันธุ์ของสตรีไทยฉบับนี้ ผมก็ยังไม่วายที่จะมาร่วมแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับสมาชิกทุกท่านอีกเช่นเคย ก่อนอื่นขออนุญาตทบทวนกันสักนิดว่า ในมาตรา 305 ที่เราๆพยายามทำความคุ้นเคยกันอยู่นั้นประกอบด้วย 2 วรรค วรรคแรกก็คือ การยุติการตั้งครรภ์ที่ครรภ์นั้น ส่งผลกระทบต่อสุขภาพมารดา อย่าลืมนะครับว่า คำว่าสุขภาพตามนิยามขององค์การอนามัยโลกนั้น รวมถึงสุขภาพกายและใจ การใช้ข้อบังคับแพทยสภาฯนั้น ระบุว่า ในกรณีสุขภาพทางจิตนั้น แพทย์สามารถให้การวินิจฉัยได้เลยโดยที่ไม่ต้องปรึกษาจิตแพทย์ (อย่าลืมว่าเราก็จบพบ.มาเหมือนกัน) และในกรณีที่ทารกในครรภ์มีความพิการรุนแรงนั้น ในข้อบังคับฯก็ระบุว่า...

วันนี้ขับรถออกจากบ้านเพื่อไปกินอาหารมื้อเช้าตามปกติ และในช่วงวันอาทิตย์เช้าๆ แบบนี้ ได้เปิดเพลงฟังจากสถานีวิทยุที่คุ้นเคย สถานีนี้จะเปิดเพลงฝรั่งเก่าๆ สมัยที่ผมเป็นหนุ่ม ยาวตลอดไปจนถึงเที่ยง ฟังแล้วฟินเสียทุกทีไม่มีโฆษณาคั่น “Pretty boy” เพลงฝรั่งของสองสาว M2M เปิดมาพาให้หัวใจชุ่มชื่น ปกติผมไม่ได้คลั่งไคล้เพลงสากลไปมากมายนักหรอก ผมน่ะ สายพี่ป้อมพี่โต๊ะ ไมโคร นูโว ต่างหาก แต่ที่มาติดใจเพลงนี้ก็เพราะช่วงหนึ่งของชีวิตคนเป็นพ่อ คือการที่ต้องกระเตงลูกพาดบ่าแล้วกล่อมให้มันนอน ผมจำได้ว่า เมื่อตอนที่พี่แป้งอยู่ในมดลูกแม่มันนั้น ผมแทบจะคุยเล่นกับลูกอยู่ทุกคืน ลูบพุงเมียไป คุยกับลูกสาวไป...

“นี่ถ้าหากสามีใหม่ของแม่ต้องการมีลูกกับแม่อีกคน แม่จะยอมไหม” เมื่อคำถามนี้หลุดปากออกไป หญิงสาวทั้งสามคนของผมต่างพร้อมใจกันหยุดตักข้าวเข้าปาก แล้วหันมามองหน้าผมอย่างพร้อมเพรียงพร้อมด้วยนัยตาที่ปะปน “ไม่” เธอตอบ “แล้วลูกล่ะ หากพ่อจะขอมีลูกกับเมียใหม่ของพ่ออีกคน ลูกจะว่ายังไง” ไม่ยังไงหรอกครับ ก็แค่ผมยังไม่ยอมหยุดถาม นั่นเพราะทุกคำถามล้วนมีที่มา… “ทำไมจึงอยากมีลูกอีกคนล่ะ” ผมถามผู้หญิงคนหนึ่ง คนที่เธอมีอายุมากประมาณหนึ่ง และเธอมีลูกอยู่แล้ว ๓ คน ถ้าผมถามคำถามนี้ออกมา ผมก็พอจะเดาคำตอบได้บ้างก. ลูกหลงข. ลูกสามคนเป็นผู้ชาย นี่อยากได้ลูกสาวค. ลูกสามคนเป็นผู้หญิง นี่อยากได้ลูกชายง. สามีใหม่อยากมีลูกด้วยจ. ตอบสี่ข้อบนก็พอ “มีสามีใหม่ค่ะ” นั่นไง“แล้วลูกทั้งสามคนที่มีอยู่ล่ะ”...

นายแพทย์มรกต กรเกษม รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงสาธารณสุข กล่าวถึงความคืบหน้าของ การช่วยเหลือหญิงที่ทำแท้งหลังตั้งครรภ์ขณะที่ยังไม่พร้อม และพบปัญหาการติดเชื้ออย่างรุนแรงหลังทำแท้งถึงร้อยละ 40 ทำให้อัตราการเสียชีวิตของผู้ทำแท้งสูงถึง 300 คนต่อแสน โดยร้อยละ 60 ของผู้ที่ทำแท้งเป็นวัยรุ่นและเยาวชน จึงมีการนำเสนอให้พัฒนาคุณภาพบริการหญิงหลังแท้ง และการยุติการตั้งครรภ์ทางการแพทย์ โดยเน้นการรักษาภาวะแทรกซ้อนจากการแท้งที่ไม่ปลอดภัย การให้คำปรึกษาเพื่อป้องกันการแท้งซ้ำ และการยุติการตั้งครรภ์ทางการแพทย์ด้วยเทคโนโลยีที่ปลอดภัยทันสมัยตามที่องค์การอนามัยโลกแนะนำ ซึ่งกระทรวงสาธารณสุข จะให้โรงพยาบาลทุกแห่งเร่งปรับเปลี่ยนใช้วิธีใหม่โดยเร็วสำหรับยาที่องค์การอนามัยโลกแนะนำในการรักษาการตกเลือดหลังแท้งและการยุติการตั้งครรภ์ทางการแพทย์ ในระยะแรกของการตั้งครรภ์ไม่พึงประสงค์มี 2 ชนิด ขณะนี้อยู่ระหว่างยื่นคำขอขึ้นทะเบียนในไทย แต่มีข้อบ่งใช้สำหรับเป็นยาคุมกำเนิดฉุกเฉิน...

“อ้อมครับ พี่จะไปสิชล เธออยู่ชะอวดมั้ย พี่จะแวะกินข้าวที่นั่น” ผมส่งข้อความหาเจ้าถิ่น ผมเดินทางผ่านปากทางเข้าชะอวดมานานนับได้เกิน ๒๐ ปี ไม่ผ่านทางด้านทิศตะวันตกทางถนนสายหลักของภาคใต้ ก็ผ่านทางทิศตะวันออกเส้นที่เข้าทางบ่อล้อ สายนครศรีฯ-หัวไทร ชะอวดเหมือนเมืองที่ถูกทิ้ง เพราะหากจะไปชะอวด มันต้องมีเหตุผล หรือมีจุดประสงค์ เราจึงจะตัดสินใจเลี้ยวรถเข้าไป วันนี้เป็นวันดี วันที่ผมต้องเดินทางไปสิชลคนเดียว เวลาเป็นของผม ดังนั้น ชะอวดจึงเป็นหมุดหมายระหว่างทางสักที “นู๋อยู่ตรังค่ะพี่” เออ อันนี้อ้อมตัวจริง “นู๋” แบบนี้...